Tarif şurasının tarixi zərbəsi 

 Vüqar Bayramov: ``Təbii qaz xərcinin iki dəfə bahalaşması əhalinin sosial durumunu ağırlaşdıracaq`` 

04-07-2009

 Bir neçə ildir hökumətin qiymətartırma siyasəti onsuz da yoxsulluq həddində yaşayan ölkə əhalisinin yarıdan çoxunun sosial durumunu dözülməz həddə çatdırıb. Bunu yuxarıda əyləşənlər də çox yaxşı bilirlər. Yaxşı bilirlər ki, bu gün ərzaq, kommunal xərclər aztəminatlı ailələrin gəlirini üstələyir. Amma əlaqədar qurumlar arsızlığına salıb yenə də qiymətləri artırırlar. Belə ki, iyunun 30-da ``Azəriqaz`` QSC-nin müraciəti əsasında Tarif (qiymət) Şurası əhaliyə satılan təbii qazın hər 1000 m3-nin qiymətini 47,2 manatdan 100,0 manata qaldırıb. Qəbul olunmuş qərara elə bu ilin iyulun 1-dən tətbiq olunmağa start verilib. Xatırladaq ki, qurum bu qərarı guya təbii qazın istehlakında israfçılığın qarşısının alınması, əhalinin mavi yanacaqla keyfiyyətli və etibarlı təminatının daha da yaxşılaşdırılması və mövcud qiymətin xərcləri ödəməməsinin nəzərə alınması ilə əsaslandırıb.    

Azərbaycanda təbii qazın qiymətinin qonşu ölkələrə nisbətən aşağı olduğunu diqqətə çatdıran iqtisadçı Vuqar Bayramov deyir ki, buna baxmayaraq, indiki halda qazın qiymətini iki dəfə deyil, maksimum 50 faiz artırılmalıydı. Onun sözlərinə görə, Tarif Şurasının mavi yanacağın əhaliyə satılan pərakəndə qiymətini iki dəfə bahalaşdırması iqtisadi baxımdan izah edilə bilməz.

V.Bayramov qlobal maliyyə böhranı başladıqdan dünyanın çox az hissəsində enerji daşıyıcılarının və ya kommunal xidmətlərin qiymətinin artırılması barədə qərar qəbul olunduğunu söylədi: ``Düşünülür ki, belə bir çətin dönəmdə qiymət artımları əhali üçün müəyyən sosial gərginlik yaradar. Bu baxımdan hesab etmək olar ki, Azərbaycanda təbii qazın qiymətinin artırılması ilə bağlı qəbul olunan qərar vaxtsız atılmiş bir addımdır. Yəni Tarif Şurası böhranın səngiməsini gözləsəydi, yaxud bu qərara ilin sonunda imza atsaydı, sosial baxımdan ədalətli hesab oluna bilərdi``.

Hazırda yay ayları olduğu üçün qaz istehlakının azaldığını xatırladan iqtisadçı deyir ki, əhali qiymət artımının neqativ təsirlərini sentyabrın ikinci yarısından hiss etməyə başlayacaq. V.Bayramov bütün hallarda istənilən xərc maddəsinin iki dəfə artırılmasının əhalinin sosial vəziyyətinə mənfi təsir göstərdiyini bildirdi: ``O üzdən qazın qiyməti artırılanda əhalinin sosial durumuna təsirləri mütləq nəzərə alanmalıydı. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatında göstərilir ki, əhali xərclərin 65 faizini ərzaq məhsullarının alınmasına, qalan 10 faizini isə vergi və digər ödənişlərə yönəldir. Bu, o deməkdir ki, vergi daxil olmaqla insanların gəlirlərinin 75 faizi ərzaq məhsullarının tələbatına xərclənir. Qalan 25 faiz isə geyim, nəqliyyat və kommunal xərclərə istiqamətlənir. Həmin 25 faizdə yer tutan təbii qaz xərcinin iki dəfə bahalaşması heç şübhəsiz əhalinin sosial vəziyyətini ağırlaşdıracaq. Bunun qarşısını almaq üçün yeganə yol vətəndaşların gəlirlərini artırmaqdır. Yalnız bu halda qiymət dəyişikliyi nəticəsində yaranan xərclərin kompensasiyası mümkündür``.  

İqtisadçı ümumiyyətlə, mövcud şəraitdə təbii qazın qiymətinin yenidən bir neçə dəfə artırılmasının arzuolunan və əsaslandırılmış qərar olmadığını ifadə etdi. Və rəsmi açıqlamada göstərilən arqumentlərlə razılaşmadığını söylədi: ``Əvvəla, ona görə ki, qazın istehlakçılar tərəfindən israfçılığı qiymətin aşağı olması ilə əlaqəli deyil. Adətən təcrübələr göstərir ki, Azərbaycanda qiymət artan zaman qeyri-rəsmi ödənişlərin həcmi də artır. Əslində təbii yanacağın qiymətinin qaldırılması qanunsuz yolla qazdan istifadə edənlərin sayının çoxalmasına gətirib çıxarır. Bu da öz növbəsində qazın istehlakçıya verilməsinə nəzarət edən qurumların qanunsuz gəlirlərinin artması deməkdir``.  

 faktxeber.com